افزایش تمرکز در درس خواندن

تمرکز هنگام درس خواندن (کیفیت) و ساعت مطالعه بالا (کمیت) مثل دوتا بال پرنده هستند، که وجودشون برای پرواز یک کنکوری ضروریه.

حتما توهم دیدی که بعضی از رتبه برترها، در کمال تعجب ۷ یا ۸ ساعت در روز مطالعه دارن. اما تویی که ۱۰ ساعت در روز درس میخونی، نمیتونی درصد‌هاتو به اونا برسونی!
این مسئله فقط یک دلیل داره و اون هم بالا بودن تمرکز رتبه برترهاست.

اگه هرروز از خودت میپرسی چجوری تمرکزم رو بالا ببرم و نمیتونی یه راه حل برای حواس پرتی و کاهش پرش ذهن پیدا کنی، پیشنهاد میکنم تکنیک‌های کاربردی این مقاله رو امتحان کنی؛ تا دیگه از اکسیژن تو هوا گرفته تا ترک لای دیوار حواستو پرت نکنن!
تو این مقاله که طبق تجربیات رتبه برتر ها برای افزایش تمرکز  موقع درس خوندن نوشته شده، قراره به این سوال‌ها پاسخ بدیم:

• چرا هنگام مطالعه حواسمان پرت می‌شود؟
• چگونه با تمرکز درس بخوانیم؟
• روش‌های بالا بردن تمرکز هنگام درس خواندن چیست؟
• آهنگ برای تمرکز در درس خواندن مفید است؟

برای اینکه یه کنکوری بتونه از وقت محدودش بهترین استفاده رو ببره، باید تمرکزش رو هنگام مطالعه‌ به اوج برسونه.

 

خیلی از کنکوری‌ها علیرغم اینکه ساعت مطالعه بالایی دارن، از عدم پیشرفت تراز‌هاشون شکایت میکنن. یکی از علل این اتفاق میتونه نداشتن تمرکز هنگام درس خواندن باشه.

• اگه برات زیاد اتفاق میوفته که یهو به خودت میای و میبینی هیچی از قسمتی که همین الان خوندی نفهمیدی!
• بارها و بارها موقع مطالعه به عقب برمیگردی
• هر پاراگراف رو چندین بار میخونی تا بفهمی
• و یا با کوچک‌ترین حرفی از بیرون اتاقت گوش‌هات تیز میشه و کلی طول میکشه تا دوباره به درس برگردی

باید بهت بگم همه این‌ها نشونه عدم تمرکز کافی حین مطالعه است و باید برای افزایش سطح تمرکز تلاش کنی.

محلی که شما درس میخونین فقط باید برای درس خوندنتون باشه نه خوابیدن!

نه تو رختخوابتون درس بخونین؛ نه تو جایی که درس میخونین، بخوابین .

 

حواس پرتی و عدم تمرکز درس درس خواندن علت‌های مختلفی داره ، یکی یکی همشون رو بررسی میکنیم تا مشکلتو پیدا کنی.

 

خیلی از بچه هایی که از حواس پرتی در درس خواندن شکایت میکنن، مشکل اصلیشون اصلا عدم تمرکز نیست؛ بلکه در واقع عدم وجود انگیزه و هدف واضح هست که نمیذاره روبه جلو حرکت کنن.
تا شما اون انگیزه و اشتیاق سوزانی که صبح‌ها بیدارتون کنه تا برید سر درس رو نداشته باشین، موقع درس خوندن هم به صدتا چیز فکر میکنین الا درس!
چون هنوز هدفتون از درس خوندن برای مغز ناخوآگاهتون روشن نیست. در نتیجه اون هم تلاشی برای متمرکز شدن روی درس انجام نمیده.

پس در درجه اول تکلیفتون رو با خودتون مشخص کنید. همین الان از خودتون بپرسید هدفم از درس خواندن چیه؟ و وقتی به یک جواب قاطع و هدفمند رسیدید که براتون ارزشمنده، برید سراغ ادامه مقاله.

 

محیطی که توش درس میخونی روی خیلی چیز‌ها تاثیرگذاره؛ از جمله تمرکز در درس خواندن.

محیط مناسب میتونه شامل:

• میز یا صندلی نامناسب
• نور بد اتاق (خیلی زیاده یا خیلی کم)
• سر و صدا و رفت امد

 

گرسنگی یا غذای سنگین عامل حواس‌پرتیه!
غذای فست فودی و چرب زیاد مصرف نکنید. بهتره بیشتر میوه و سبزیجات و مغزیجات مصرف کنید تا سوخت سلولی مغزتون رو تامین کنه؛ مغزی که سوخت بهش نرسه مثل یه ماشین بدون بنزینه پس غذای خوب بخورید تا مغزتونم خوب کار کنه .

 

خیلی از بچه ها برای اینکه ساعت مطالعشون بالاتر بره، خوابشون رو کم میکنن. خواب کم باعث خستگی ذهنی و نداشتن تمرکز هنگام مطالعه میشه.
 برعکسشم مضره و خواب زیاد باعث میشه مدام حین درس خوندن خواب آلود باشی. از قدیم میگن خواب خواب میاره!

 

عامل کاهش تمرکز در تمام جهان هستی همین گوشیه!
موقع درس خوندن به هیچ وجه پیشتون نباشه و موقع استراحت هم مدام چکش نکنید.
بهتره کلا سال کنکور گوشی نداشته باشین ولی اگه دارین استفاده ازش رو خیلی محدود کنید. مثلا در حد چک کردن سایت مدیکال تا تو دنیا و آخرتتون عاقبت بخیر بشین :)

 

اگه یک برنامه مناسب خودت نداشته باشی در طول روز مدام دچار حواس پرتی و  سردرگمی میشی که خب حالا قراره چیکار کنم؟
یه برنامه مناسب خودتون داشته باشید تا از حواس پرتی و سردرگمی نجاتتون بده و سعی کنید روی انجام همون تسک‌های مشخص متمرکز بشین.

 

وقتی یه فکری میاد تو ذهنت و تمرکزتو بهم میزنه روی کاغذ بنویسش اینجوری فکرتو تبدیل به نوشته کردی و کمتر تو ذهنت نشتخوارش میکنی ولی بعدش حتما برای حل کردن اون مشکل یا فکر کاری بکن ، همینطوری رهاش نکن .

• یک راه حل طلائی و ضربتی!
  یه کش پول دور دستت بنداز؛ هروقت یه فکر مزاحم و منفی اومد تو ذهنت، کش رو بکش تا بخوره به دستت!
  این میشه تنبیه پرت شدن حواس! کم کم ذهنت شزطی میشه که اگه فکر مزاحم داشته باشه تنبیه میشه، به ناخودآگاهت دستور میده و افکار مزاحمت کمتر میشن و تمرکزت روی کار بیشتر میشه .

 

وقتی که فردی دچار وسواس مطالعاتی میشه، نمیتونه تمرکز کاملی روی کل متن درسیش داشته باشه. چون مدام روی یک پاراگراف توقف میکنه تا مطمئن بشه اون مطلب رو به خوبی یاد گرفته یا نه؛ و اینقدر این کار رو تکرار میکنه که دچار پرش ذهنی و حواس پرتی موقع درس خواندن میشه .

 

نداشتن تمرکز در درس خواندن میتونه دلایل جسمانی مثل کم خونی یا اختلالات هورمونی مربوط به غدد تیروئید و فوق کلیه داشته باشه.

و یا عدم تمرکز حواس ریشه در عوامل روان‌شناختی مثل اختلال نقص توجه، اختلال خستگی مزمن، افسردگی و اضطراب شدید داشته باشه.

بنابراین اگه همه موارد ذکر شده رو رعایت میکنی، اما همچنان نمیتونی تمرکز کنی؛ و در کنار عدم تمرکز علائمی مثل خستگی زودرس، بی قراری، سرد شدن دست و پا و .. داری بهتره با پزشک یا روان‌پزشک مشورت کنی تا در صورت نیاز مشکلت با دارو برطرف بشه.

 

بیش‌فعالی مختص به کودکان نیست!
این اختلال اگه مدیریت نشه، میتونه منشا خیلی از مشکلات بزرگ زندگی ما باشه. تمرکز کردن و متمرکز ماندن روی درس، چندین ساعت مطالعه و انجام یک کار به صورت پیوسته برای این افراد بسیار سخته. و افراد بیش فعال دوست دارن که ازین شاخه به اون شاخه بپرن؛ هم توی افکار و هم توی گفتار و رفتارشون.
این اختلال فقط توسط پزشک و روان‌شناس تست و تشخیص داده میشه. پس یه وقت سعی نکنی با برچسب بیش فعالی خودت رو تبرئه کنی! 

علائم اختلال نقص توجه شامل :

• به سختی میتونه به جزئیات توجه کنه.
• سرجایش مدام تکان میخوره و به قولی یکجا بند نمیشه .
• موقع صحبت کردن با افراد ازین شاخه به اون شاخه میپره و روی یک مطلب ثابت نمیتونه متمرکز بشه ‌.
• مدام احساس بی‌قراری داره و تحریک پذیره .
• بی نظمه.
• تحمل پایینی در مواجهه با سختی‌ها داره.

اگه این مشکلات رو دارید و در کارهای روزمره مثل تمرکز هنگام مطالعه و ... مشکل دارید میتونید به پزشک مراجعه کنید تا دقیق‌تر بررسی بشید.

 

خیلی ها فکر میکنن که تمرکز داشتن یه چیز ارثی هست مثلا میگه من کلا آدم حواس‌پرتی‌ام .
این حرف رو از ذهنتون بیرون کنید ، ما باید یاد بگیریم که چجوری میتونیم آروم آروم رو خودمون کار کنیم که تمرکزمون بیشتر بشه .
همه افراد توانایی تمرکز کردن رو دارن چون یک مهارته و شما باید برای بالا بردن تمرکز تمرین کنید .

در درجه اول باید هرگونه عامل حواس‌پرتی رو از خودتون دور کنید و زمینه رو برای تمرکز کردم مهیا کنید.
بعد با این راه‌حل‌های علمی و کاربردی که در ادامه گفتیم، میتونین تمرکزتون رو حین مطالعه چندین برابر کنید.

 

نوشتن، نقاشی کشیدن و ساختن رمز باعث میشه از همه این قسمت‌های مغزی استفاده کنی و سیناپس‌های بیشتری رو توی مغزت به راه بندازی. در نتیجه میزان یادگیری عمیق‌تر، و تثبیتش توی حافظه‌ بیشتر میشه.

موقع درس خواندن از مبحثی که میخونید سوال طرح کنید اینکار ذهنتون رو به بازی میگیره و فعالانه درس میخونید و کمتر حواستون پرت میشه .

مثلا میتونین برای درس زیست قبل ازینکه درسنامه رو بخونید برید چنتا تست رو از کتاب تستی بزنید، اینکار چه فایده ای داره؟

اینکار باعث میشه تو ذهنتون سوال ایجاد بشه، ذهن انسان دوست نداره سوال بدون جواب داشته باشه و موقع درس خوندن مشتاق تر میشین که جواب اون تستارو توی درسنامه پیدا کنید و یک مطالعه با تمرکز و باکیفیت داشته باشید.

 

سرعت (تندخوانی) و دقت (تمرکز حواس) درست مثل دو روح در یک بدن‌اند.

اگه یه راننده با سرعت ۶۰ تا حرکت کنه، همزمان با رانندگی با بغل دستیش صحبت میکنه، تخمه میخوره، اهنگ گوش میده و ... اما راننده‌ای که با سرعت ۱۵۰ تا حرکت میکنه ۹۹ درصد حواسش به رانندگی معطوف میشه.
شما باید یه راننده با سرعت ۱۵۰ تا تو راه کنکورت بشی .

درواقع مرور و تکرار کردن یک پاراگراف یا مطلب، نشونه عدم تمرکز و حواس‌پرتیه و باعث خستگی روانی و جسمی میشه.
همین مسئله باعث میشه مغز مطالعه رو یک امر ناخوشایند در نظر بگیره؛ و کم کم تمرکزش روی اون موضوع کاهش پیدا کنه و دچار فرایندی به نام فرار ذهنی بشه!

! So Be fast and furious

 

تک تک نورون‌هات رو درگیر کن!
سعی کن درس خوندنت به صورت فعال باشه؛ تا علاوه بر قسمت خاصی از مغزت که مربوط به پردازش اون درسه (مثلا نیمکره چپ برای ریاضی)، بقیه نواحی مغزی مثل حافظه تصویری، حافظه عضلانی و بخش مربوط به خلاقیت و تخیل هم درگیر بشن.

خط کشیدن زیر مطالب مهم یا خط بردن از خطوط کتاب، باعث میشه موقع مطالعه چشم، انگشت و ذهنت یک جا باشن.

 

این تکنیک ساده ولی در عین حال کاربردی هست .

وقتی سر کتابتی و یهو ذهنت میره سراغ یه مطلب دیگه بلند به خودت بگو :«حالا اینجا باش!»
این کار باعث میشه دوباره حواست جمع بشه و مجددا با تمرکز بالا روی درس، مطالعه رو ادامه بدی. با تکرار تکنیک اینجا باش، به مرور ذهنت شرطی میشه و تایم‌های مطالعاتیت رو با سطح تمرکز بالاتری میگذرونی.

 

اگه به تار عنکبوت دست بزنی و تکونش بدی، عنکبوت از جاش تکون میخوره. اما اگه چندین بار این کار رو تکرار کنی، دیگه عنکبوت از جاش جم نمیخوره!
به عبارت دیگه عنکبوت شمارو به کتفش گرفته! شما هم باید همین رویه رو در پیش بگیرین. درست مثل عنکبوت به عوامل مزاحمی که اطرافتون وجود دارن و مدام حواستون رو پرت میکنن، بی‌تفاوت باشید.

اگه در ابتدای مطالعه در برابر حواس‌پرتی مقاومت کنین، دیگه در ادامه هرگز تمرکزتون بهم نمیخوره. پس اولش تمام تلاشتو بکن که تسلیم حواس‌پرتی نشی!

 

کافئین، تئوفیلین و تئین موجود در چای و قهوه باعث افزایش سطح تمرکز و هوشیاری و همچنین کاهش خواب‌آلودگی میشه.
بنابراین خوردن یک لیوان چای یا قهوه قبل مطالعه میتونه براتون کارساز باشه.

این باعث میشه ذهنت رو محدود کنی و بهش دستور بدی فلان گفتار زیست رو باید تو ۱ونیم ساعت تموم کنی. مغزت هم فرمان رو دریافت میکنه و تلاش میکنه از چیزهای اضافه و افکار مزاحم بزنه و فقط روی اون گفتار تمرکز کنه .
این مسئله یکی از پایه‌های تکنیک پومودوروست که در الان توضیح میدم.

 

این تکنیک توسط فرانچسکو سیریلو برای پیشبرد اهداف تحصیلی ایجاد شده.
 اساس این تکنیک اینه که چطوری میتونیم یه وظیفه و هدف بزرگ رو، به اهداف و وظایف کوتاه مدت با زمان محدود تبدیل کنیم.

پومودورو باعث میشه که سیستم مغز روی کاری که دارید انجام میدین قفل بشه. چون به مرور یاد میگیره زمان مطالعه فقط به درس خوندن، و زمان استراحت، فقط به تفریح و استراحت بپردازه؛ و برای هیچکدوم از این‌ها هم زمان نامحدودی نداره!
این مسئله تاثیر به‌سزایی در افزایش تمرکز حواس حین مطالعه داره.

زمانی که از تکنیک پومودورو استفاده می کنین با خودتون قرارداد می بندید که ۲۵ دقیقه درس بخونید و بعدش ۵ دقیقه استراحت کنید. 
این روند را ۴ بار تکرار کنید تا یک چرخه ۲ ساعته کامل بشه و بعدش ۱۵ الی ۳۰ دقیقه میتونید استراحت کنید. 
بعد از یکی دو هفته استفاده از این تکنیک بعد از این که سطح تمرکزتون بالا رفت، میتونین ۲۵ دقیقه رو بیشتر کنین و به ۴۵ دقیقه برسونید.

اپلیکیشن‌هایی هستن که مخصوص اجرای این تکنیک‌اند مثل Be focused، اما ما پیشنهاد میکنیم که از ساعت استفاده کنین تا کمتر با گوشی حواستون پرت بشه.

 

1.تقسیم اهداف بزرگ به اهداف کوچک و دست‌یافتنی در زمان کم

3. جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی

4.بازدهی بالاتر در مطالعه

5.روش انجام آسون و راحت

 

جواب این سوال که آیا گوش دادن به موسیقی روی افزایش تمرکز تاثیر داره؟ به شدت به خود افراد بستگی داره.

بعضی تحقیقات نشون دادن که موسیقی میتونه در بخاطر سپردن مسائل بهمون کمک کنه. موسیقی  یک روحیه مثبت توی فرد ایجاد میکنه که به صورت غیرمستقیم عملکرد حافظه را بهبود می‌بخشه و تمرکز ذهنی رو بیشتر میکنه .

• موسیقی مناسب درس خوندن باید آرام‌بخش و بی‌کلام باشه تا بتونه اضطرابتون رو کمتر بکنه و حواس پرتی ناشی از اون رو کاهش بده.
• بهتره با هدفون یا هندزفری گوش ندید و موسیقی توی محیط پخش بشه و منبع پخش کمی دور از گوشتون باشه .
• موسیقی‌ باکلام (ترانه)، موسیقی‌ با ریتم تند و موسیقی با صدای بلند انتخاب نکنید؛ آهنگ آرومی انتخاب کنید تا هم سر و صدای محیط اطراف رو کمتر کنه، هم توی یادگیری و افزایش تمرکز هنگام مطالعه تاثیر داشته باشه .