رشته مهندسی اپتیک و لیزر (رتبه قبولی، گرایش و دروس، بازار کار ایران و مهاجرت)

رشته ی مهندسی اپتیک و لیزر یه خورده گمنام مونده و دچار کم توجهی شده اما خیلی خفنه و ارزش خوندن داره!

اپتیک درواقع همون نورشناسیه؛ حالا هر نوع نوری. مثل نور مرئی، مادون قرمز، فرابنفش و... .

این رشته رفتار و خواص و نحوه ی تعامل و رفتارش با ماده های مختلف تو رشته های مختلف مثل مهندسی پزشکی، نجوم، عکاسی و... رو بررسی میکنه. پس شد هر چیزی که سر و کارش با نوره.

معرفی کلی رشته مهندسی اپتیک و لیزر

لیزر انرژی هست که به دلیل تقویت نورهای بخصوص به وجود میاد و تو برخی شرایط قدرت های فرا تصور از خودش نشون میده. 

مهندسی اپتیک و لیزر هم هر نوع روش تولید، انتقال، شناسایی و اندازه گیری نوره. برای اینکه بدونن به چه روش هایی میتونن از نور استفاده کنن و سیستم هایی برای استفاده از فناوری نوری طراحی کنن.

تو این رشته با انواع لیزر و اپتیک و کاربرد های اون، اندازه گیری طول موج و فرکانس، ساخت قطعات اپتیکی و طراحی و ساخت تجهیزات اپتیکی و لیزری تو زمینه های پزشکی، صنعتی، نظامی و... آشنا میشی.

سه تا از بزرگترین زمینه های این رشته اپتیک فیزیکی (که مربوط به خصوصیات موج نور هست)، اپتیک کوانتوم (که بیشتر فوتون ها رو مطالعه میکنه) و اپتیک هندسی (که شامل ابزار های نوری برای تشخیص و اندازه گیری نوره) هست.

فیبر نوری:

یه سری ازمتخصص های این حوزه هم تو زمینه ی فیبر نوری فعالیت میکنن.

فیبر نوری یه سری رشته های مو ماننده که از الیاف شیشه ای با روکش پلاستیک ساخته شده. نوری که از یه طرف وارد میشه رو بدون اتلاف از طرف دیگه خارج میکنه. برای انتقال نور یا تصاویر و افزایش چرخش بزرگنمایی و کوچک کردن تصاویر هم استفاده میشه. 

حوزه ی تخصص دیگش کار با حسگر هاس و حوزه ی دیگش هم بخش ارتباطات هست. برای انتقال هر نوع داده ای (که از طریق کابل منتقل میشه) تو سیستم تلفنی شبکه های کامپیوتری و سیستم های ارتباطی فیبر نوری زیر دریا استفاده میشه.

لیزر:

لیزر ها میتونن مسافت های طولانی رو بدون اتلاف انرژی طی کنن، کوچکترین حرکات رو بخوبی تشخیص بدن، مواد خیلییی سخت مثل الماس رو برش بدن، فاصله سنجی کن، تو صنایع تولیدی برای تراز کردن علامت گذاری و برش فلزات و پلاستیک استفاده شن و کلیییی کاربرد خفن دیگه. 

این رشته پیش زمینه ی ریاضی و فیزیک قوی میخواد و البته با رشته های مهندسی برق، مکانیک و صنایع مرتبط هست. یعنی میان با ترکیب اینا و همین رشته یک سری کارایی میکنن که منجر به پیشرفت علم و این داستانا میشه!

چالش ها

• آیا این رشته برای خانوما مناسبه؟
• بازار کارش خوبه؟بیکار نمونی یه وقت؟
• مگه همون فیزیک مهندسی نیست؟
• با مهندسی پزشکی اصلا فرقی داره؟
• آخه کارمند بودن تا کی باید تهش یه کسب و کاری برای خودت راه بندازی که تو این رشته شدنی نیست نه؟
• لیز خطرناکه! اشعه نزنه یه وقت سرطان بگیری بیوفتی رو دستمون؟

از شونصد هزارتا سوالی که توسط اطرافیان باهاش محاصره میشی چندتاش همیناس. حالا ببینیم واقعیت چیه.

اولا که هیچ شغلی جنسیت نداره و باید تو وجود خودت بگردی ببینی علاقه و تواناییشو داری یا نه. 

بازار کارش خیلی خوبه. رشته ای هست که از آزمایشگاه و مراکز تحقیقاتی بگیر تا شرکت های دولتی و خصوصی و کارخونه های بزرگ کار براش هست. اما اینم باید بگیم که مثل رشته های مادر گستردگی زیادی نداره.

این رشته با فیزیک مهندسی متفاوته. در واقع یکی از گرایش های فیزیک مهندسی هست. و فرقش هم با مهندسی پزشکی اینجاس که نه تنها کاربرد نور و لیزر در بعد پزشکی بلکه سایر بعد ها رو هم بررسی میکنه. 

و راجب اشعه هاش، ذاتا لیزر بدلیل انرژی خیلی گودرتمندی که داره خطرناک هست. اما اگه همیشه کمی احتیاط کنی و لوازم ایمنی و این چیزا همراهت باشه هیچ اتفاقی نمیوفته. فقط باید اصول ایمنی رو رعایت کنی.

دروس دانشگاهی

تو ۴ سال با حدود ۱۴۰ واحد میتونی خیلی خوش و خرم تمومش کنی. کلا دروس مهندسی نیاز به تمرین و حل مسئله ی فراوان دارن و شب امتحانی نیستن.

درسایی هم که قراره باهاش دست و پنجه نرم کنی، ترم یک و دو دروس پایه مثل ریاضی ۱ و ۲، فیزیک ۱و ۲، معادلات دیفرانسیل و... هستن.

درسای تخصصی مثل فیزیک مدرن، ریاضیات، مهندسی الکترومغناطیس ۱و۲، موج، مکانیک کوانتومی برای اپتیک، قطعات اپتیک هندسی لیزر، آمار و احتمال، الکترونیک ۱و۲ تداخل سنجی و... رو هم خواهی داشت.

و ترم های آخر یک دوره ی کارآموزی و پروژه هم داری. کارآموزی میتونه فرصت خوبی برات باشه که بیشتر با محیط کاری آیندت آشنا بشی.

بازار کار و درآمد رشته ی مهندسی اپتیک و لیزر

اگه متخصص خوبی باشی پول درآوردن برات راحته یه متخصص خوب هم اول باید بدونه وظایفش چیه:

• ساخت دستگاه هایی با استفاده از فناوری لیزری، طراحی سیستم های نوری دقیق برای دوربین ها و تلسکوپ ها، سیستم های لنز تعیین مشخصات مورد نیاز و تنظیم دقیق دستگاه های نوری یکی از وظایف این شغل هست.
• طراحی و توسعه ی مدار ها و اجزای مربوط به دستگاه هایی که از فناوری نوری استفاده میکنن؛ تو حوزه ی مهندسی آزمایش و سنجش عملکرد سیستم ها خیلی مهمه و یه شغل هست برای خودش. پس یه سری متخصص هم باید ی] سری ابزار برای اینکار رو بسازن.
• یه گوشه از وظایف هم شامل طراحی، تعمیر، نگهداری و تنظیم سیستم ها و تجهیزات اپتیکیی، لیزری و اپتوالکترونیکی هست.
• تحلیل عملکرد سیستم یا اطلاعات و ارزیابی نتایج برای انتخاب بهترین راه حل برای حل مشکلات تو فرآیند مدنظر.
• علاوه بر اینا مبتوتی تو حوزه های فیبر نوری، پزشکی، مخابرات نوری، تشخیص و درمان های پزشکی مبتنی بر نور و حتی تو حوزه ی هنر و سرگرمی و یا امور دفاعی فعالیت کنی.

و اما جاهایی که میتونی استخدام شی کجاهاست؟

بیشتر تو مراکز تحقیقاتی و بعدش سایر زمینه ها مثل:

• صنایع نظامی  و هر ارگان وابسته به اون
• سازمان انرژی اتمی
• مراکز تحقیقاتی وزارت بهداشت
• مراکز تحقیقاتی صنعتی کارخانه های بزرگ
• مراکز علوم و فنون لیزر ایران
• و یه سری شرکت های خصوصی تحقیقاتی و دانش بنیان

درآمد:

میزان درآمدش هم اگه تو ارگان های دولتی استخدام شی حداقل ۸ میلیون تا بسته به مهارت و جایگاه شغلیت تا حدود ۳۰  میلیون (به شرط اینکه مدیر یک بخش باشی) هست.

اگه هم بخوای کسب و کاری برای خودت راه بندازی، مثلا شرکت تعمیرات تجهیزات یا طراحی تجهیزات بزنی این علاوه بر علم و تخصصت به میزان بازاریابی و توانایی تجاریت بستگی داره که چقدر بتونی درآمد کسب کنی. که اگر کارت بگیره واقعاااا نمیشه حدی براش تعیین کرد!

ادامه در مقاطع بالاتر

این رشته توی کارشناسی گرایشی نداره همینو مستقیم تا برسی به ارشد. برای ارشد هم سه تا گرایش داره:

اپتیک، لیزر و اپتو الکترونیک که تو دانشگاه مالک اشتر اصفهان ارائه میشه.

مهاجرت با رشته ی مهندسی اپتیک و لیزر

برای کشور های اروپایی مثل آلمان و یا کشور هایی مثل آمریکا، کانادا و نیوزلند به شرط داشتن معدل بالا، نمره ی ایلتس بالای ۶.۵ و رزومه قوی میتونی فکر کنی.

بازار کار خوبی داره حتی بهتر از ایران. تو آمریکا بیشترین نیروی زن رو داره و کارکنان این حوزه تو سوئیس از دریافتی خودشو رضایت بالایی دارن.

میانگین درآمد سالانه تو چند کشور مختلف:

• سوئیس ۸۷ تا ۱۵۶ هزار فرانک
• کانادا ۹۵ الی ۱۷۱ هزار دلار
• آمریکا ۹۲ الی ۱۶۵ هزار دلار
• نیوزلند ۱۰۰ تا ۱۸۱ هزار دلار
• آلمان ۱۱۸ هزار یورد
• انگلیس ۵۰ الی ۸۸ هزار پوند